Opublikowane 2 lata temu
Żłobek i klub dziecięcy to dwie spośród instytucjonalnych form opieki nad najmłodszymi dziećmi. W Polsce zasady ich funkcjonowania zostały ściśle uregulowane przepisami prawa i ujęte w Ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Oba typy placówek przeznaczone są dla maluchów z tej samy grupy wiekowej i działają w podobny sposób. Istnieją jednak pomiędzy nimi pewne różnice, które warto poznać, nim zapiszesz swoją pociechę do wybranej placówki.
Żłobek to placówka opiekuńczo-wychowawcza przeznaczona dla dzieci od 20 tygodnia roku życia. Maluchy mogą przebywać w niej nawet 10 godzin dziennie (w dni robocze). Znajdują się pod opieką osób o odpowiednich kwalifikacjach, najczęściej – z wyższym wykształceniem przygotowującym do pracy z małymi dziećmi. Dzięki instytucji żłobka młodzi rodzice zyskują czas na wykonywanie pełnoetatowej pracy zawodowej.
Rola żłobka nie ogranicza się do zapewnienia najmłodszym dzieciom bezpieczeństwa, wyżywienia czy odpowiedniej pielęgnacji. Podobnie jak przedszkole, żłobki pełnią funkcje wychowawczo-edukacyjne. Odbywają się w nich zajęcia, w których poprzez zabawę dzieci zdobywają wiedzę i praktyczne umiejętności. Maluchy mają też okazję do rozwijania zdolności społecznych, ponieważ stale przebywają w grupie rówieśników.
Klub dziecięcy, nazywany też klubem malucha, to placówka opiekuńczo-wychowawcza dla dzieci, które ukończyły rok. Pozostałe różnice pomiędzy zasadami działania klubu, a tym, jak funkcjonuje żłobek, są niewielkie. Oba typy placówek muszą spełnić identyczne wymogi sanitarno-lokalowe, zapewnić dzieciom taki sam standard opieki oraz realizować funkcję wychowawczą i edukacyjną. Skąd zatem wzięło się rozróżnienie pomiędzy żłobkiem a klubem dziecięcymi?
Historycznie kluby dziecięce powstawały w związku z rosnącym zapotrzebowaniem młodych rodziców na wsparcie w opiece nad małymi dziećmi, którego nie były w stanie w pełni zaspokoić istniejące już żłobki. Placówki opiekuńcze tworzono z inicjatywy różnych podmiotów – zarówno prywatnych przedsiębiorców, jak i samorządów. Jeśli nie spełniały ustawowych wymogów dotyczących żłobków, nie mogły uzyskać takiego statusu. Nazywano je więc klubami dziecięcymi.
Przed 2011 rokiem żłobki należały do zakładów opieki zdrowotnej i podlegały ścisłym wytycznym dla tego typu instytucji. Nie istniały przepisy prawa precyzyjnie określające, na czym polega klub malucha. Działalność klubów dziecięcych regulowała ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Podmioty zainteresowane stworzeniem takiej placówki musiały jedynie zarejestrować firmę, której przedmiotem była opieka nad dziećmi, oraz spełnić niezbyt wygórowane wymogi sanitarne. Poza tym, że podlegały nadzorowi sanepidu, ich działalności nie kontrolowano pod kątem warunków zapewnianych dzieciom.
Mimo pełnej swobody działania większość klubów dziecięcych świetnie pełniła swoją rolę. Zdarzały się jednak także sygnały o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu tych instytucji. Dlatego – w trosce o dobrostan najmłodszych obywateli, skądinąd objętych w Polsce szczególną ochroną prawną – w sejmie powstał projekt ustawy opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Ostatecznie weszła ona w życie w 2011 roku, zdecydowanie zaostrzając wymogi wobec klubów dziecięcych.
Od 2011 roku wszystkie placówki opiekuńczo-wychowawcze podlegają ścisłej kontroli organów państwowych. Muszą także trafić do rejestru żłobków i klubów dziecięcych. W przeciwnym razie ich działalność jest nielegalna. Warunkiem wpisu do wspomnianego rejestru jest spełnienie przepisów Ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Aby ułatwić działającym przed 2011 rokiem klubom malucha dostosowanie się do nowych przepisów, postawiono im mniejsze niż w przypadku żłobków wymagania. Różnice dotyczyły m.in. czasu pracy, liczby miejsc dla dzieci, wieku podopiecznych, kwalifikacji dyrekcji czy warunków lokalowych.
Początkowo kluby dziecięce miały zapewnić dzieciom opiekę w wymiarze 5 godzin dziennie, podczas gdy żłobki działały przez 10 godzin. W odróżnieniu od żłobków kluby dziecięce nie były zobowiązane do żywienia swoich podopiecznych. Mogły też składać się z jednego tylko pomieszczenia, podczas gdy żłobek musiał mieć co najmniej dwa. Wyżej wymienione różnice zniosła Ustawa z dnia 7 lipca 2017 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z systemami wsparcia rodzin.
Najistotniejszą różnicą między żłobkiem a klubem dziecięcym pozostaje wiek podopiecznych tych placówek. Żłobki zajmują się dziećmi od 21 tygodnia życia, podczas gdy warunkiem przyjęcia do klubu dziecięcego jest ukończenie roku. Z tego względu żłobki często zatrudniają pielęgniarkę lub położną. W przypadku klubów dziecięcych, które nie opiekują się niemowlętami, nie ma takiego wymogu.
Obecnie zarówno żłobki, jak i kluby dziecięce, muszą zapewnić dzieciom codzienną opiekę w wymiarze 10 godzin (czas ten może zostać wydłużony na indywidualny wniosek rodziców). Zachowano jednak inną różnicę. Liczba miejsc w klubie dziecięcym wciąż nie może być większa niż 30. W przypadku żłobków ograniczeniem liczby podopiecznych mogą być warunki sanitarne.
Na obie instytucje nałożono identyczne wymogi, jeśli chodzi o minimalne warunki lokalowe, sanitarne i przeciwpożarowe. Żłobki i kluby dziecięce muszą zapewnić podopiecznym taki sam poziom bezpieczeństwa. W obu typach placówek dzieci mają mieć dostatecznie dużo przestrzeni, odpowiednie do wieku wyżywienie, higieniczne warunki do spożywania posiłków, komfortowe miejsce do drzemki itd. Na uwagę zasługuje fakt, że by uzyskać status żłobka, wystarczy dysponować już jednym tylko pomieszczeniem, a nie jak wcześniej dwoma.
Różnice pomiędzy żłobkiem i klubem dziecięcym dotyczą kwalifikacji osób, które kierują tymi placówkami. W przypadku żłobka musi to być dyrektor, który ma co najmniej wykształcenie średnie i 5 lat doświadczenia w pracy z dziećmi lub wykształcenie wyższe i co najmniej 3 lata doświadczenia. Wymogi wobec osób kierujących klubem dziecięcym są takie same, jak wobec opiekunów. Oczekuje się od nich wykształcenia kierunkowego (dotyczącego sprawowania opieki nad małymi dziećmi) lub ukończenia odpowiednich szkoleń.
Kwestią, która często rozstrzyga o wyborze placówki opiekuńczo-wychowawczej dla dziecka, jest jej cena. Niektórzy rodzice zastanawiają się, czy żłobki są darmowe (przynajmniej te miejskie/gminne) tak samo, jak publiczne szkoły. Inni są ciekawi, ile kosztuje klub malucha w porównaniu ze żłobkiem. Albo ile kosztuje prywatny żłobek w porównaniu ze żłobkiem publicznym. Na te pytania nie ma jednoznacznych odpowiedzi.
Zarówno usługi żłobków, jak i klubów dziecięcych w Polsce są z zasady odpłatne. Dzięki rozmaitym zniżkom i dofinansowaniom można jednak korzystać z usług placówek opiekuńczo-wychowawczych za darmo lub za symboliczną opłatą. Często zdarza się, że rodzice ponoszą jedynie koszty wyżywienia swojej pociechy.
Cenniki placówek publicznych są regulowane odgórnie przez organy reprezentujące jednostki samorządów terytorialnych. Wysokość czesnego nie przekracza kilkuset złotych miesięcznie. Prywatne żłobki i kluby dziecięce są droższe. Można jednak uzyskać bardzo duże zniżki dzięki wspomnianym dotacjom. Zakres cen komercyjnych miejsc w niepublicznych żłobkach i klubach dziecięcych jest bardzo szeroki (1000-2000 zł miesięcznie), ale w poszczególnych miejscowościach są one porównywalne dla obu typów placówek.
